Hepatit C nedir?
Hepatit C isimli bir RNA virüsü karaciğerde enfeksiyon ve buna bağlı iltihaplanmaya yol açar. Hepatit C virüsünün yol açtığı bu hastalığa Hepatit C hastalığı denir. Bu hastalık bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır ve tedavi edilmediği zaman yıllar içinde karaciğere zarar vererek siroz ve karaciğer kanserine neden olmaktadır.
Hepatit C hastalığı ilk başlarda ( akut dönemde ) ya belirtisizdir yada birçok hastalıkta görülebilecek yorgunluk, halsizlik, hazımsızlık gibi önemsiz belirtiler gösterir. Bu nedenle hastalığa başlangıç döneminde tanı koymak çok zordur.
Hepatit C hastalığı nasıl ilerler ?
Hepatit C virüsü vücuda girdiği andan itibaren akut dönem olarak adlandırılır, bu dönem 6 ay kadar sürer ve çoğunlukla belirti göstermez. Hastaların %75-85 akut hepatit C enfeksiyonu kronik hale dönüşür. Kronik Hepatit C hayat boyu devam edebilen, ilerleyen yıllarda siroz, karaciğer kanseri hatta sinsice ilerleyerek ölüme yol açabilen bir hastalıktır.
Akut Hepatit C
Hepatit C hastalığının 6 ay veya daha kısa sürmesi durumunda Akut Hepatit C olarak adlandırılır. Akut Hepatit C zamanında müdahale edilmezse kroniğe çevirebilir.
Akut Hepatit C hastalarının yaklaşık %15-25 ‘inde tedavi olmadan enfeksiyonu atlatabilmektedir. Bu insanlar kronik hepatit C ‘ye yakalanmadan hatta hasta olduklarını bile bilmeden bu virüse yakalanıp kurtulabilirler.
Kronik hepatit C
Hepatit C hastalığının 6 aydan daha fazla sürmesi durumunda Akut Hepatit C olarak adlandırılır. Kronik hepatit yıllar boyu sürebilir, çünkü vücudun bu virüsten kurtulması çok zordur. Hepatit C hastası kişilerin yaklaşık % 20 ‘si tiroid, bağırsak, gözler, eklemler, kan, dalak, böbrekler ve cilt ile ilgili problemler yaşar. Hepatit C virüsü kapmış olan hastaların yaklaşık % 85 ‘inin virüsten kurtulamadığı ve bunun sonucunda kronik hepatit C olarak adlandırılan uzun vadeli bir karaciğer enfeksiyonuna yakalandığı tespit edilmiştir.
Kronik Hepatit C hastalığı siroza neden olabilir. Siroz, değişik etkenlerin neden olduğu karaciğer hasarının son evresidir. Kronik hepatit C hastalarının yaklaşık %20 ‘sinde zamanla karaciğer hasar görüp 15-20 yıl içinde karaciğer sirozu meydana gelebilmektedir. Siroz hastalığında karaciğer o kadar tahrip olur ki artık kendini yenileyemez duruma gelir. Bu durum karında sıvı birikmesi ve özofagustaki damardan kanamalar da dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Karaciğer toksinleri filtreleyemeyeceğinde, toksinler, zehirli atıklar kan dolaşımında birikip beyindeki fonksiyonlara zarar verebilir. Karaciğer sirozu olan kişilerde karaciğer kanserine yakalanma riski artar. Alkol tüketen insanlarda sirozla daha sık karşılaşılır.
Hepatit C Belirtileri Nelerdir?
Hepatit C hastalığı karaciğere zarar verene kadar belirti göstermez. Sessiz ilerleyen sinsi bir hastalıktır hastaların çoğunda hiç bir bir belirti yaşamaz.
Hepatit C hastalarının en sık karşılaştıkları belirtiler şunlardır;
Aşırı halsizlik
İştahsızlık
Sarılık. Ciltte ve göz akında sararma
Ciltte kaşıntı
Karın bölgesinde sıvı birikimi ile karında şişlik
Bacaklarda şişme
Ciltte kolay kanama
İstemsiz kilo kaybı
Cildin kolay morarması
Karaciğerin işlev bozukluğu
İshal
Koyu renk idrar
Açık renkli dışkı
Karaciğer bölgesindeki ağrı ve hassasiyet
Düşük dereceli ateş
Örümcek anjiomları, deride gelişen örümcek benzeri kan damarları
Eklem ağrıları
Mide bulantısı, kusma
Karın ağrısı
Hepatit C Nasıl Bulaşır?
Hepatit C virüsünü taşıyan kişiden yani kan nakli yoluyla
Hepatit C hastası ile korunmasız cinsel ilişki ile
Hepatit C hastası olan kişiyle tıraş bıçağı vb kişisel bakım aletlerinin ortak kullanımı
Hepatit C virüsü ile kirlenmiş iğnenin batması
Ortak şırınga kullanımı
Hepatit C virüsü hamile olan anneden bebeğe geçebilir
Hepatit C anne sütü ile bulaşmaz. Ancak anne memesi emzirmekten dolayı çatlamış ve kanamışsa kan yoluyla bebeğe geçebilir.
Organ nakli de Hepatit C virüsünün bulaşmasına neden olabilmektedir.
Dövme yaptırma, piercing kullanma, akupunktur iğne tedavisi de Hepatit C hastalığının bulaşmasına yol açabilir.
Hepatit C öksürme, hapşırma gibi yollarla geçmez.
Hepatit C öldürür mü?
Hepatit C hastalığının kronikleşmesi durumunda önce kronik hepatit, daha sonra yıllar içerisinde karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri gelişme riski mevcut olup Hepatit C ‘nin ölümcül bir hastalık olduğu bilinmelidir.
Hepatit C taşıyıcısı nedir?
Hepatit C virüsünü vücudunda bulunduran ancak hiç bir belirti vermediği için tedavi olmayan ve virüsü başkalarına bulaştırma ihtimali olan kişilere denir. Bu hastalığın taşıyıcısı olan kişiler düzenli doktor takibinde kalmalı, yılda 2 kere karaciğer fonksiyon testleri yaptırmalıdır.
HCV RNA PCR Hepatit C Testi
HCV pozitif tarama sonuçlarının doğrulanmasında kullanılan testtir. Anti-HCV tarama testi pozitif ise yapılmalıdır. Kronik hastalığın takibinde de kullanılır.
Anti-HCV pozitifliği tespit edildiğinde ileri testler yapılmaktadır. Pozitifliğin doğrulanması için WB temelli LIA (Line-immunoblot testler) ve HCV RNA PCR ile taranmalıdır. LIA ile pozitiflik durumunda HCV RNA PCR ile test edilmelidir. HCV RNA PCR pozitif olarak saptanırsa hastanın akut HCV ile enfekte olduğunu, HCV RNA PCR negatif ise hastanın etkenle maruziyeti olduğu ancak kronik olarak enfekte olduğunu göstermektedir
Hepatit C hastalığı basit bir kan testi ile tespit edilebilir. Bu testte kandaki anti-HCV antikorları sayısı belirtilenir. Bu teste ikinci nesil enzim immunoassay denir (EIA-2). Tanıyı doğrulamak için PCR metoduyla bir test daha yapılır. PCR metoduyla yapılan testinin diğer adı HCV RNA PCR testidir. HCV RNA testinin pozitif çıkması Hepatit C hastası olduğunuz, negatif çıkması ise Hepatit C hastası olmadığınıza işaret eder.